Κυπριακό Χαλλούμι ΠΟΠ vs Μιμητές Χαλλουμιού

Κατά της προσφυγής της Κύπρου σχετικά με προϊόντα που μιμούνται το πιστοποιημένο πλέον ΠΟΠ χαλλούμι αποφάνθηκε ξανά το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δικαιώνοντας ουσιαστικά τους μιμητές του προϊόντος από τη Βουλγαρία και τη Σουηδία.

Αν και με την απόδοση της ετικέτας ΠΟΠ στο χαλλούμι, οι παραγωγοί της Κύπρου θεώρησαν ότι το αυθεντικό προϊόν θα ενδυναμωνόταν και θα μπορούσε να εξαντλήσει τη δυναμική του απέναντι στους παραγωγούς παρόμοιων προϊόντων, φαίνεται πως κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο.

Σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου, η πιστοποίηση ΠΟΠ προσφέρει από μόνη της στο χαλλούμι την προστασία που χρειάζεται, καθώς το διακρίνει αυτομάτως από τους μιμητές του, όπως το βουλγάρικο BBQloumi και το σουηδικό Grilloumi, τα οποία, παρά τα προκλητικά τους ονόματα, δεν χαρακτηρίζονται από την πιστοποίηση ΠΟΠ.

Οι παραγωγοί ωστόσο δεν φαίνεται να έχουν την ίδια γνώμη, καθώς ήδη από το 2013 έχουν ιδρύσει, σε συνεργασία με την κυπριακή κυβέρνηση, το Ίδρυμα για την Προστασία του Παραδοσιακού Τυριού της Κύπρου Ονομαζόμενου «Χαλλούμι», με σκοπό να εκτοπίσουν από τη διεθνή αγορά τους ανταγωνιστές που μιμούνταν το προϊόν, χρησιμοποιώντας μάλιστα ιδιαίτερα προκλητικά brand name, ώστε το χαλλούμι να κερδίσει απρόσκοπτα αυτό το μερίδιο των εξαγωγών.

Η αρχική προσφυγή κατά της βουλγαρικής εταιρείας έγινε το 2021 και αφορούσε την παραβίαση του εμπορικού σήματος. Αν και έγινε με την αρωγή των κυπριακών νομικών υπηρεσιών, το αποτέλεσμα δεν ήταν το επιθυμητό. Ο οργανισμός επανήλθε το 2022, όταν πια το χαλλούμι ήταν επίσημα προϊόν ΠΟΠ, αλλά τα αιτήματά του πάλι απορρίφθηκαν, όπως έγινε γνωστό την Τετάρτη.

Τη στιγμή αυτή, σύμφωνα με δηλώσεις του Υπουργείου Εμπορίου, εκκρεμούν 80 περίπου προσφυγές για περιπτώσεις μιμητών. Αν και αυτές απορριφθούν, όπως η πρώτη, ο δρόμος για κάθε λογής μιμητές του προϊόντος θα ανοίξει διάπλατα.

Παρά τη σχετική δυσαρέσκεια των παραγωγών, φαίνεται πως τελικά τείνουν να αποδεχτούν τους νέους κανόνες του παιχνιδιού και κρίνουν ότι δεν είναι σοφό να ξοδεύουν πλέον χρόνο και χρήμα για να εναντιωθούν στους διάφορους μιμητές, όπως δήλωσε ο Μάριος Κωνσταντίνου, επικεφαλής του Συνδέσμου Τυροκόμων Κύπρου.

Ο ίδιος θεωρεί ότι οι μιμητές δεν αποτελούν απειλή για το ισχυρό χαλλούμι, ένα «διακριτό προϊόν, το οποίο προστατεύεται από την πιστοποίηση ΠΟΠ και τα αυστηρά της κριτήρια, τα οποία περιλαμβάνουν ότι το τυρί πρέπει να παράγεται στην Κύπρο από παραγωγούς του νησιού».

Όπως δήλωσε ο κ. Κωνσταντίνου, εάν διάφοροι μιμητές θέλουν να χρησιμοποιούν ονομασίες που τελειώνουν σε -ούμι, δεν μπορεί να γίνει κάτι γι’ αυτό, και οι προσπάθειες όλων θα πρέπει να εστιαστούν στην ενδυνάμωση του χαλλουμιού ως προϊόντος και brand στις διεθνείς αγορές.

Ωστόσο, αν και το χαλλούμι έχει οριστεί μέσω της πιστοποίησης ΠΟΠ ως ένα προϊόν με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, το ζήτημα με την ποσόστωση του αιγοπρόβειου και αγελαδινού γάλακτος, παραμένει ένα ακανθώδες ζήτημα.

Πιο συγκεκριμένα, η συμφωνία προβλέπει ότι το χαλλούμι, μέχρι το 2024, μπορεί να περιέχει 10% αιγοπρόβειου γάλακτος κατά την περίοδο χαμηλής παραγωγικότητας και 25% την υψηλή περίοδο, ποσοστό που προβλέπεται να αυξάνεται κατά 5% κάθε έτος, ώστε να αγγίξει το 50% μέχρι το 2029.

Ωστόσο, οι τυροκόμοι συνεχίζουν να θεωρούν την παραπάνω συμφωνία μη εφαρμόσιμη, καθώς δεν υπάρχει διαθέσιμο τόσο αιγοπρόβειο γάλα που να καλύψει τις διεθνείς ανάγκες.

Όπως είναι γνωστό, το χαλλούμι αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Κύπρου, μαζί με τα φαρμακευτικά προϊόντα, τις πατάτες, το τσιμέντο και τα εσπεριδοειδή. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές του χαλλουμιού το διάστημα 2017-2021 άγγιξαν το 1,34 δισεκατομ. ευρώ, ενώ τους πρώτους εννέα μήνες του 2022 ανήλθαν σε 32 χιλιάδες τόνους, αξίας 227 εκατομ. ευρώ. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι το χαλλούμι θεωρείται ο «λευκός χρυσός» του νησιού.

Σύμφωνα με πηγές ανάλυσης των αγορών, τα έσοδα αυτά από τις εξαγωγές του χαλλουμιού βρίσκονται σε κίνδυνο. Καθώς το χαλλούμι θα γίνεται όλο και πιο δημοφιλές, εξαιτίας των αυξανόμενων εξαγωγών, θα προσελκύει ολοένα περισσότερους μιμητές, οι οποίοι θα διεκδικούν και θα κερδίζουν σημαντικό μέρος της αγοράς, καθώς η πιστοποίηση ΠΟΠ δεν μπορεί να προστατέψει το χαλλούμι σε επίπεδο brand name, όπως θα αναμενόταν.